پایان نامه بررسی نسل صالح از منظر قرآن و روایات در 320 صفحه ورد قابل ویرایش با فرمت doc

چکیده

 

جامعه ای که در آن زندگی می کنیم ، والدین وخانواده ها دنبال ارزشهای انسانی ودینی هستند وبرای فرزندان خویش دنیایی را تجسم می کنند وآرزوی صلاح وسعادت آنان را دارند ، اخلاق ، ایمان و… ابزارهایی برای رسیدن به این اهداف هستند .

 

از طرفی در عصری قرار گرفتیم که انحطاط اخلاقی رو به گسترش است وبه کمک پیشرفت صنایع بشری مرزها را در هم شکسته و همه را مورد هجوم قرارداده خصوصا ً فرزندان که در معرض آسیب هستند .بنابراین شایسته است متولیان امر تعلیم وتربیت وخانواده ها برای پیشگیری چاره ای بیندیشند و برنامه ریزی صحیح واصولی راهکارهای علمی وعملی ارائه دهند .

 

فرزندان در خانواده های متفاوت با سلایق واخلاقیات گوناگون رشد می کنند اما چه عواملی باعث می شود که خانواده ای که دو فرزندداشته باشند یکی به سعادت می رسد ودیگری راه گمراهی در پیش    می گیرد ؟

 

عملکرد خانواده در سعادت وشقاوت فرزندان بر پایه چه عاملی است ؟ لذا برحسب نیاز واهمیت موضوع وطرح دیدگاه هایی برای ایجاد نسل صالح وانسانهای برجسته دینی ، ضروری به نظر می رسد وباید مورد پرورش ومطالعه قرارگیرد تادر اختیار علاقه مندان به تربیت واخلاق قرارگیرد ودر پرتو بهره گیری ازاصول وروشهای ایجاد نسل صالح وروشهای تربیتی بتوان افراد صالحی تربیت کرد وجامعه ی انسانی را از کژ روی ها وناهنجاریهای اخلاقی واجتماعی مصون داشت .

 

پایان نامه حاضر در راستای رسیدن به این هدف وشناسایی عوامل وشیوه های درست تربیت نسل صالح، براساس آموزه های وحیانی قرآن وروایات وسیره ی اهل بیت ، در پنج فصل تنظیم شده است .

 

فصل اول: شامل چکیده ، مقدمه و کلیات است ودر کلیات به اهمیت ، ضرورت وطرح تحقیق ونیز انگیزه و روش آن و … پرداخته شده است .

 

         فصل دوم درباره ی مفهوم ترتیب ، اهمیت و اهداف آن که در این فصل سعی شده ابتدا مقدماتی در شناخت انسان مطرح شود و سپس مبحث ذریه بررسی شده و به دنبال آن مفهوم صالح و به اهمیت و اهداف وحقیقت تربیت پرداخته شده است .

 

 در فصل سوم ویژگیها و مبانی تربیت و نسل صالح مطرح شده است خصوصا ً به مباحث فطرت انسان ، مسئولیت پذیری و تحمل و تدبر او ، حق طلبی و مهرورزی و … پرداخته شده است.

 

 در فصل چهارم عوامل موثر در تربیت نسل صالح به عوامل بیرونی و درونی که شامل این عناوین است اشاره گردیده : عوامل درونی : وراثت  ،والدین نقش همسر و… . عوامل بیرونی : محیط اجتماع ،دوستان و ورفقا، مدرسه ومربیان آموزشی، مقتضیات سیاسی وحکومتی  مورد بررسی قرار گرفته شده است .

 

در فصل پنجم اصول و شیوه های تربیت از منظر قرآن و مکتب اهل بیت مطرح شده است. اصول شامل: اصل تدرّج  ،تذکر ،تیسیر ، الگوگیری، گرایش به حق و… که این شیوه های تربیتی نیز شامل : شیوه های بازدارنده و انگیزشی می باشد . و در مکتب اهل بیت به سیره و روش اولیاء الهی و شیوه تربیتی معصومین و چگونگی نسل صالح از منظر آنها مورد بررسی قرار گرفته است.

 

  امید است با عنایات خاص? الهی توانسته باشم گامی در جهت شناخت انسان و اهداف آن در جهت ایجاد نسلی صالح برداشته باشم .

 

واژه های کلیدی: نسل صالح، شیوه های تربیت، از منظر قرآن و روایات، عوامل درونی

 

فهرست مطالب

 

چکیده :   
مقدمه   
فصل اول  :         کلیات   
1-1          بیان مسئله   
1- 2            ضرورت واهمیت موضوع تحقیق   
1- 3           اهداف وانگیزه انتخاب موضوع   
1-4  سؤالات تحقیق   
1- 5        تاریخچه تحقیق ( پیشینه تحقیق )   
1 – 6        روش تحقیق   
1-7        ساختار ومحدوده ی تحقیق   
فصل دوم  :         مفهوم تربیت فرزند ، واژه های مرتبط با آن و  اهمیت واهداف آن از دیدگاه اسلام   
2  -1            واژه شناسی«  انسان »  و برخی تعاریف در باره ی او   
2- 1-  2           مفهوم لغوی و اصطلاحی ذریه   
2- 1 -2-1                  ذریه مومن والحاق اعمال به والدین   
2-1-3                  بدءِ طینت از منظر امام محمد باقر (ع)   
2-1-4            مفهوم لغوی واصطلاحی واژه صالح   
واژه صَلَحَ   
واژه صَلاح   
اصلح – أصلحوا   
2-1-6                تربیت  وجایگاه آن ازدیدگاه برخی صاحب نظران   
2-1-7                  موضوع تربیت از دیدگاه بعضی از دانشمندان   
2-1-9         حقیقت  تربیت فرزند   
1) نشاندن محبت علم وآداب آن در دل ودرون کودک :   
2) حفظ کردن قسمتی از قرآن واحادیث توسط کودک :   
3) انتخاب معلم نیکوکار برای کودک :   
4) آموختن زبان عربی به کودکان :   
5) آموختن زبان های مشهور بیگانه به کودکان :   
2-1-10              اهداف وغایت تربیت فرزند   
2- 1- 10- 1                    تربیت اخلاقی   
2-1-10-2             تربیت جسمی   
فصل سوم:ویژگی‌ها ،مبانی واصول تربیت نسل صالح از منظرقرآن و روایات   
3-1        ویژگی های نسل صالح از منظر قرآن و روایات   
3-2-1              راه روشن   
- فطرت در قرآن وروایات   
3-2-3                  غریزه وتفاوت آن بافطرت   
خصوصیات غریزه:   
تفاوت فطرت و غریزه   
3-2-4               فضایل فطری انسانی   
3-2-4-1        حقیقت جوئی   
3-2-4-2        گرایش  به خیر و فضیلت   
3-2-4-3        گرایش به جمال و زیبایی   
3-2-4-4        گرایش به خلاقیت و ابداع   
3-2-4-5        گرایش به عشق و پرستش خداوند   
واژه‌شناسی کرامت   
معنای اصطلاحی ، کاربردی وقرآنی کرامت   
توجه دادن به کرامت‌ها   
2-2-6             توجه دادن به معرفت وتزکیه نفس   
3-2-7           مسئولیت‌پذیری   
3-2-8               آشنایی با تعالیم و آداب اسلامی و ملکه نمودن آن در فرزند   
3-2-8-1            گشودن زبان کودک به کلمة توحید (لااله‌الاالله)   
3-2-8-2             آشنا کردن کودک به حلال و حرام   
3-2-8-3            امرکردن کودک به عبادت در سنین کودکی تا هفت‌سالگی   
3-2-9            به کارگیری عقل و تدبر (عقل عملی)   
- تفکر ، تفهم وخرد ورزی   
- همرامی عمل با علم   
3-2-10              اصلاح عادات و رفتار ناپسند در فرزند   
3-3-2         اصل الگوگیری و عبرت آموزی   
3-3-3            اصل تیسیر   
3-4-3     اصل اعتدال   
3-3-5         اصل گرایش به حق   
3-3- 6              اصل تذکر   
فصل چهارم :   
عوامل مؤثروموانع در تربیت فرزند ونسل صالح از منظر قرآن و روایات   
4-1          عوامل درونی   
4-1-1             وراثت   
4-1-1-1       وراثت در فرزندوتأثیر آن   
4-1-1-2           انواع وراثت   
4-1-2         نقش همسر شایسته   
4-1-3         انعقاد نطفه   
4-1-3 -1        نطفة پاک   
4-1-3-2        ایام سعد و نحس در انعقاد نطفه   
4-1-3-3        لقمة حلال و حرام و تأثیرات آن   
4-1-4            نقش خانواده   
4-1-4-1         نقش پدر   
4-1-4-2      تأثیر معنویات پدر در فرزند   
4-1-4-3            نقش مادر   
-  نقش مادر در ایجاد نسل صالح   
1) انسانی مسلمان   
2) نقش همسری   
3) نقش مادر   
-        شیر مادر   
- تأثیر خوراک بر شیر مادر   
4-1-4-4        تبریک و تهنیت گفتن به مناسبت تولد فرزند   
4-1-4-5       وظایف والدین نسبت به فرزندان وبرعکس   
4-1-4-6       اخص وظایف والدین در هفت روز اول تولد   
1- ذکر اذان و اقامه   
2- مراسم تنحیک   
3- تسمیه یا نام نیکو   
4- تراشیدن موی سر نوزاد   
5- ختنه   
6- عقیقه   
- عقیقه و حکمت آن   
7- ولیمه   
4-1-4-7     آموزش مراسم مذهبی و قرآنی   
4-1-4-7-1          تعلیم نماز   
4-1-4-7-2          تعلیم دعا   
4-1-4-7-3        آشنایی با علوم اهل بیت   
4-2     عوامل بیرونی   
4-2-1      محیط تربیت   
4-2-2            محیط انسانی   
4-2-3             محیط دوستان و رفقا   
4-2-4             محیط اجتماعی   
4-2-5               محیط مدرسه و مربیان آموزشی   
4-2-6         موانع و مقتضیات سیاسی وحکومتی   
4-3         موانع تربیت   
4-3-1        حبّ دنیا   
4-3-2      هوی و هوس   
4-3-3        وسوسه های شیطانی   
فصل پنجم شیوه‌های تربیت نسل صالح از دیدگاه قرآن ومکتب اهل بیت(ع)   
5-1         شیوه‌های تربیت فرزند و نسل صالح از دیدگاه قرآن   
5-1-1         شیوه‌‌های انگیزشی و رفتاری   
5-1-1- 1          محبت ‌به فرزند   
5-1-1-2             عدم تبعیض بین فرزندان   
5-1-1-3            الگوی عملی صحیح   
5-1-1-4                تشویق   
-   تشویق از نظر لغوی   
5-1-1-4-1         فوائد تشویق   
5-1-1-4-2            عدم افراط و تفریط در تشویق   
5-1-1-5             هماهنگی تربیت با طبیعت فرزند   
5-1-1-6           شیوه تغافل در فرزند   
5-1-1-7       پرورش حیا و نجابت در فرزند   
5-1-1-8          تحریک فرزند به کسب و کار   
5-1-2             شیوه‌های بازدارنده   
5-1-2-1               پرهیز دادن  فرزند از پنهان‌کاری   
5-1-2-2             پرهیزفرزند  از تفاخر   
5-1-2-3                پرهیزفرزنداز زشتی‌های گفتاری   
5-1-2-4               منع فرزنداز سودجوئی   
5-1-2-5              پرهیز دادن فرزند از تجمّل‌گرایی   
5-1-2-6          پرهیز از نازپروری فرزند   
5-1-2-7              منع فرزند از رذایل اخلاقی   
5 – 2        شیوه های تربیت فرزند و نسل صالح در مکتب اهل بیت(ع)   
5-2-1           تربیت و سیرة معصومین   
- تربیت 7 سال دوم        تربیت از نظر پیامبر اکرم   
-  روش ملایمت   
5-2-3            سیره تربیتی حضرت علی(ع)   
5-2-3-1              هدف نهایی تربیت فرزند از منظر حضرت علی (ع)   
5-2-3-2              ضرورت تسریع در تربیت از منظر حضرت علی (ع)   
5-2-3-3         نتایج تربیت فرزند از دیدگاه حضرت علی (ع)   
5-2-4           سیرة تربیتی   حضرت زهرا (س)   
5-2-4-1           تربیت از منظر حضرت زهرا (س)   
5-2-4-2           ارتباط علمی حضرت زهرا با فرزندان   
5-2-4-3          تأثیر نام نیکو بر شخصیت فرزند از منظر حضرت زهرا (س)   
5- 3              حسن ختام -  انتظار و تربیت نسل صالح   
نتیجه نهایی   
منابع ومآخذ :   307

 

 

مقدمه

 

         امروزه درعصری زندگی می کنیم که متأسفانه  انحطاط اخلاقی و فساد گریبان گیر اکثریت جوامع بشری شده است  وعلیرغم آنکه صنعت و تکنولوژی  پیشرفت کرده است ، ولی به تبع آن مفاسد اخلاقی نیز بسیار گسترش پیدا کرده است . با این شرایط برای اینکه یک نسل صالح و سالم بماند ، باید زمینه هایی ایجاد گردد  که فرزندان در خانواده و جامعه ای رشد کنند که تمام شرایط جهت رشد جسمی و روحی آنها مهیا باشد .

 

در این پایان نامه ،تحت عنوان «نسل صالح از منظرقرآن وروایات » سعی براین است که عوامل مؤثر در اصلاح نسل ، گستردگی  دامن? تربیت در انسان به دلیل گستردگی روح او و نامحدود بودن عوامل موثر در آن ، و میزان توانایی انسان در شناخت آنها و شناسایی میزان تأثیر عوامل از نظر کمیت و کیفیت ، اصول ومبانی تربیت نسل صالح وبهره گیری از جامع ترین شیوه های تربیتی در مکتب وسیره اهل بیت  بررسی شود .

 

 هدف تربیت نسل صالح بدون تعالیم دین تأمین نمی شود . از طرفی در زمینه ایجاد نسلی صالح ، اگربه فرض انسان توانایی شناخت کامل خود واحاطه بر عوامل موثر در زمینه فکر و روح خود را داشته باشد و بر کلیه اسرار و رموز تربیت خویش آگاهی یابد، بااین همه بدون تکیه بر پشتوانه ای بس نیرومند که بتواند برامیال سرکش غالب آیدو او را در پیروزی بر نفس یاری رساند نمی تواند در صلاح و تربیت خویش موفق باشد ، آن تکیه گاه مطمئن « ایمان‌ » است . به طور قطع بعد از پیدایش ایمان اولیه ،هر اندازه شخص به اعمال مناسب یا ایمان مبادرت ورزد و ملکات اخلاقی مناسب با آن را در دل خود پرورش دهد وگرایشها و تمایلات مخالف با ایمان را سرکوب نماید ، به همان اندازه ایمان در کانون دل او رسوخ کرده و از عمق و قدرت بیشتری برخوردار می شود . لذااگر می خواهیم فرزندانمان به سعادت برسند باید در کانونی پرورش یابندکه محوریت این کانون«ایمان وشناخت حق » باشد .

 

برطبق تعالیم اسلام، « فرزند صالح گلی از گلهای بهشت است» بنا براین تأمین صلاحیت او در سایه ادای حق و ایمان میسر است  و آن کس که خواستار فرزندی صالح است باید تربیت او را امری ضروری بداند . دربینش قرآنی،  شخصیت فرزندان جزئی از شخصیت افراد محسوب می شود و شرافت و آبروی فرزندان مایه شرافت و آبروی خانواده و مخصوصاً والدین است . در خانواده توجه به تربیت کودک امری ضروری است از آن جهت که اولاًٌ اساس رفتار در دوران کودکی نهاده می شود ثانیاً کودکانی که درست تربیت شده اند در بزرگسالی در مواجهه با دشواریها و مشکلات موفق تر خواهند بود . به وسیله تربیت ، می توان نیروی اراده را در کودک پرورش داد و شرایط حیات را انسانی کردو از موجودی خام و استعدادی نهفته فردی با استعدادشکوفا و دوراز عوامل مخرّب ووسوسه انگیز تربیت نمود .

 

ضرورت  مطلب از آن روست که اعمال روشهای تربیتی والدین نسبت به فرزندان، فرزند به صلاح ویا فساد سوق داده می شود  . لذا اهمیت آگاهی دادن به آن دسته والدینی که بدون شناخت نیاز های فطری فرزندان اقدام به ساختن نیاز برای آنان می کنند بجای آنکه اجازه دهند فرزندانشان به مقتضای فطرتشان تربیت یابند .آگاهی دادن به آن دسته والدینی که قبل از اینکه تربیت خویش را در عمق طبیعت و فطرت خویش استوار گردانند ، جوانه ها و ساقه های نورس فرزندان را قارچ گونه پرورش می دهند وباتشویق روش های نادرست ، طرح های کلیشه ایی بیرونی را که گاه سنخیتی با اصل وجودی  وهویت و طبیعت نهفته فطری ندارد ، برفرزندان القاء می کنند ؛ بیش از پیش احساس می شود که ای کاش اندیشه های آدمیان ، فطرت آدمی را از او جدا نمی ساخت و آن اصل صحیح و سالم  زندگی معقول و انسانی را برای او محفوظ می داشت و والدین سعی می کردند برپایه اصول عقلانی و معنوی و بر پایه سیره و روش معصومین (ع) بر تربیت فرزندان و ایجاد نسلی صالح اقدام کنند . وجود نسل صالح به خانواده بر می گردد و اکثر خوبیها و بدیها منتسب به خانواده است به طوری که اگر خانواده و جامعه شرایط صالح شدن فرزند را آماده کنند نقش اساسی را در این امر ایفا کرده اند واگر این دو کانون یعنی« خانواده و جامعه» سهل انگاری و مسامحه در امر پرورش و تربیت فرزندان انجام کنند مطمئاً هر سه گزینه (فرزند،خانواده ، جامعه) به ورطه نابودی کشیده می شوند . امید است با رویکردی عاقلانه و تدبیری درشأن این امانت الهی ، مقدمات صلاح و سعادت او را فراهم کنیم و فرزندانی صالح تحویل جامعه دهیم .

 

پایان نامه حاضر در راستای رسیدن به این هدف وشناسایی عوامل وشیوه های درست تربیت نسل صالح، براساس آموزه های وحیانی قرآن وروایات وسیره ی اهل بیت ، در پنج فصل تنظیم شده است .

 

فصل اول: شامل چکیده ، مقدمه و کلیات است ودر کلیات به اهمیت ، ضرورت وطرح تحقیق ونیز انگیزه و روش آن و … پرداخته شده است .

 

         فصل دوم درباره ی مفهوم ترتیب ، اهمیت و اهداف آن که در این فصل سعی شده ابتدا مقدماتی در شناخت انسان مطرح شود و سپس مبحث ذریه بررسی شده و به دنبال آن مفهوم صالح و به اهمیت و اهداف وحقیقت تربیت پرداخته شده است .

 

 در فصل سوم ویژگیها و مبانی تربیت و نسل صالح مطرح شده است خصوصا ً به مباحث فطرت انسان ، مسئولیت پذیری و تحمل و تدبر او ، حق طلبی و مهرورزی و … پرداخته شده است.

 

 در فصل چهارم عوامل موثر در تربیت نسل صالح به عوامل بیرونی و درونی که شامل این عناوین است اشاره گردیده : عوامل درونی : وراثت  ،والدین نقش همسر و… . عوامل بیرونی : محیط اجتماع ،دوستان و ورفقا، مدرسه ومربیان آموزشی، مقتضیات سیاسی وحکومتی  مورد بررسی قرار گرفته شده است .

 

در فصل پنجم اصول و شیوه های تربیت از منظر قرآن و مکتب اهل بیت مطرح شده است. اصول شامل: اصل تدرّج  ،تذکر ،تیسیر ، الگوگیری، گرایش به حق و… که این شیوه های تربیتی نیز شامل : شیوه های بازدارنده و انگیزشی می باشد . و در مکتب اهل بیت به سیره و روش اولیاء الهی و شیوه تربیتی معصومین و چگونگی نسل صالح از منظر آنها مورد بررسی قرار گرفته است.

 

  امید است با عنایات خاص? الهی توانسته باشم گامی در جهت شناخت انسان و اهداف آن در جهت ایجاد نسلی صالح برداشته باشم .