پروژه بررسی اقلیم و معماری ماسوله در 23 صفحه ورد قابل ویرایش با فرمت doc

اقلیم و معماری ماسوله :

 

پیشگفتار :

 

شهر ماسوله با وسعت 16 هکتار در 55 کیلومتری مرکز استان گیلان (به مرکز رشت) در ایران و در 32 کیلومتری جنوب غربی شهرستان فومن در ناحیه‌ای کوهستانی و جنگلی با ارتفاع 950 متر از سطح دریاهای آزاد در دامنه‌ای صخره‌ای با معماری بی‌همتا در ایران و حتی در جهان قرار گرفته است. ماسوله از غرب به خلخال، از شمال به ماسال و از جنوب به تارم علیا محدود است.

 

این شهر از نظر هماهنگی معماری با محیط طبیعی و جغرافیاییِ خود، بی نظیر بوده و طی شماره 1090 در فهرست آثار ملی به ثبت رسیده است. ازاینرو حفظ و نگهداری و تماشای این مجموعه در وضعیت کنونی و آینده از اهدافِ به ثبت رسیدن و محافظت از این شهرک قلمداد می‌گردد. ولی این شهرک هم اکنون رویارو با مسائلی مانند ریزش سنگ، سیل، رانش زمین، زمین‌لرزه، تصرف به منظور توسعه عمرانی و انسانی و تخریب و ... می‌‌باشد، که احتمال خطر را در این ناحیه به حداکثر می‌‌رساند و با توجه به اینکه در 10 کیلومتری بالاتر از ماسوله جدید، ماسوله قدیم با آثار و بازمانده‌های انسانی از قبیل سنگ کوره و ... در منطقه‌ای گسترده پراکنده شده است که جزء آثار باستانی بشمار می‌آیند. زبان مردم ماسوله، تالشی است.

 

ماسوله دارای محله‌های ریحانه بر، خانه بر، مسجدبر، کشه سر و اسد محله است.

 

 

---

قلل مهم ماسوله عبارت‌اند از:

 

شاه‌معلم (شامولوم)، آسمانکوه، لاسه سر، تروشوم و کله قندی. که قله شاه معلم با ارتفاع 3050 متر بلندترین نقطه استان گیلان می باشد.

 

همجواری خانه ها شاخص ترین ویژگی های معماری ماسوله است. این هم جواری به گونه ای شکل گرفته که خانه ها را زنجیروار و به هم پیوسته در امتداد شیب طبیعی زمین قرار داده است

 

پایگاه میراث فرهنگی شهر تاریخی ماسوله در نیمه دوم سال 1380 شکل گرفت. این پایگاه بر آن است تا جایگاه شهر ماسوله را به عنوان مجموعه ای از میراث ملی ـ فرهنگی و هنری پاسداری نماید. این پایگاه موظف به تجهیز شهر ماسوله در برابر انواع آسیب ها در ساختار کالبدی ، فضایی، فرهنگی، اجتماعی ، اقتصادی و نیز حفظ الگوهای بومی است.

 

استحکام بخشی، مرمت شهری، نظارت بر ساخت و سازها، پژوهش در قلمرو باستان شناسی، مردم شناسی، زبان شناسی ، معرفی و آموزش و تولیدات فرهنگی فعالیت های کلی پایگاه را تشکیل  می دهد.
تولیدات فرهنگی این مجموعه عبارتند از: چاپ کتاب گویش ماسوله، کتاب ماسوله(مجموعه ی مقاله ـ  در دست چاپ)،کتاب شناسی ماسوله(چکیده نویسی مقاله ها و کتاب هاـ در دست تدوین)، پژوهش مردم شناسی ماسوله(در دست چاپ)، چاپ انواع  پوستر، بروشور، نقشه راهنمای شهر و غیره در راستای  معرفی شهر تاریخی ماسوله.

 

 

هنر معماری ماسوله :

 

رشد فزاینده جمعیت جهان آثار اساسی واغلب فاجعه آمیزی بر زیستگاههای طبیعی کره زمین داشته است.  مصرف بی رویه انرژی ،تخریب جنگلها وانقراض گونه های گیاهی وجانوری  ازپیامدهای آن می باشد. نگرانی درباره آینده محیط زیست کره زمین و منابع آن حقیقتی انکارناپذیر است که امروز توجه جهانیان را به خود معطوف داشته است.

 

 بسیاری بر این باورند که  رشد بی رویه جمعیت ؛  منجربه شهر نشینی ودر نتیجه  مصرف بیش از حد وغیر مسئولانه انرژیهای فسیلی شده است.  فعالیتهای انسانی در کره زمین از یک سو به دلیل  استفاده از منابع به شیوه کنونی فرصتها وامکانات نسلهای آینده را به خطر انداخته واز سوی دیگرشهرهارا که جایگاه اصلی فعالیتهای انسانی اندو بزرگترین مصرف کننده منابع طبیعی نیز به شمار می آیندرا مورد تهدید جدی قرار داده است.

 

در حال حاضرتوجه به توسعه پایدار از جمله مواردی است که بسیاری از متخصصان بر آن توافق دارتد. بر طبق این نظریه رسیدن به بالاترین درجه پایداری در شهرها امری حیاتی می باشد. این طور به نظر می رسد که توسعه پایدار ومفاهیم آن به خوبی بااهداف ومقاصد معماری  وشهرسازی نوین سازگار بوده ومی تواند به عنوان عاملی موثرجهت تحقق اهداف پایداری مطرح شود.البته پایداری شهری تنها مربوط به مقولات زیست محیطی نمی باشد بلکه رسیدن به پویایی اقنصادی محیط زیست قابل زندگی وبرابری اجتماعی از جمله موارد مهم دیگر در این زمینه به شمار می آیند. درکل توسعه شهری پایدار را می توان به عنوان توسعه ای تعریف نمود که سلامت اجتماعی واکولوژیکی بلند مدت شهرها را بهبود بخشد.

 

در این مقاله سعی بر آن است تا پس از مروری بر مبدا ومنشا مفهوم پایداری؛  تعریف آن وشناخت کاربردمفاهیم پایداری درشهرسازی؛  به بررسی و تحلیل ما سوله  به عنوان نمونه ای از شهرهای سنتی ایران پرداخته وبه این نتیجه ناءل شویم که ماسوله شهر  پایدار محسوب می شود؛  چراکه  واجد کلیه شاخصه های پایداری بوده وهمچنان پس از گذشت سالیان دراز  توانسته است به مسائل محیطی خود پاسخ دهد. روش تحقیق در این مقاله به دو صورت کتابخانه ای ومیدانی خواهد بود ودر نهایت با روش تطبیقی اصول شهر  پایدار وماسوله را بعنوان شهر سنتی ایران مقایسه خواهیم نمود و  نتیجه خواهیم گرفت که شهرهای سنتی می تواند به عنوان یک الگوی مناسب جهت طراحی شهری پایدار در ایران مطرح شوند.

 

 

نتیجه گیری:

 

آنچه که می توان از این مقاله با توجه به تعاریف واصول معماری و شهرسازی پایدار نتیجه گرفت این است که  ماسوله  به دلایل زیر دارای طراحی  معماری وبافت شهری اکولوژیک وزیست محیطی است:

 

 

1- استقرار بافت شهری در قسمت میانی کوهپایه متناسب با شرایط اقلیمی منطقه 

 

2- جهت گیری شهر به سمت جنوب وجنوب شرقی متناسب یا شیب طبیعی زمین بدلیل استفاده هر چه بیشتر از گرمای خورشید در زمستانهای سرد وبرفی ماسوله

 

3- بافت شهری مطبق (پله کانی).تراکم زیاد وگسترش خانه ها در ارتفاع با حداقل مساحت هماهنگ با شیب طبیعی زمین

 

4- شکل گیری مسیرهای ارتباطی  شمالی-جنوبی بین فضاهای شهری متناسب با توپوگرافی طبیعی زمین

 

استفاده از مصالح بومی مانند چوب-خشت-سنگ های طبیعی و... در معماری وسازه

 

5- طراحی فضاهای زیستی تابستانی(تالار)وفضای زیستی زمستانی(سومه) جهت استفاده در فصول مختلف

 

6- عدم وجود الودگیهای هوا0الودگیهای صوتی وسایر الودگیهای زیست محیطی

 

 

7- استفاده از منابع طبیعی مانند چشمه های طبیعی اب جهت تامین اب مصرفی شهروندان

 

8- طراحی سقف شیبدار با شیب ملایم جهت دفع اب باران ورطوبت ناشی از ان

 

9- وجودعایقهای حرارتی برای مقابله باسرمادرفصول سردوعایق رطوبتی برای جلوگیری ازنفوذباران

 

10- استفاده از شیارهای طبیعی کوه به عنوان کانالهای دفع فاضلاب شهری

 

 

 نتیجه نهایی اینکه معماری وشهرسازی ماسوله دارای طراحی وزیست محیطی است  وامروز می تواند به عنوان الگوی مناسبی جهت طراحی پایدار واکولوژیک در طراحی شهرهایمدرن مطرح شود.

 

 

 

 

منابع:

 

معماری مسکونی-گونه برونگرا- -انتشارات علم وصنت

 

کنکاشی پیرامون  مفاهیم وتجارب معماری پایدار-مجله آبادی-شماره42